Dankbaarheid geeft vrijheid

Dankbaarheid geeft vrijheid

Het is niet altijd gemakkelijk om dankbaar te zijn. Vaak zijn we alleen dankbaar als we genieten, succes of geluk hebben. Het is juist de kunst om in moeilijke tijden toch dankbaarheid te voelen. Hierdoor blijft het verlangen, de levenslust, de vechtlust, de hoop en het vertrouwen als een lichtpuntje bestaan in je leven.  Door dankbaarheid blijf je een vrij mens. Raak je verbitterd, in een depressie of in een angst, dan heeft de dood de macht over je gekregen. Je leven is dan even gestopt. Het leven is in zijn geheel positief, omdat alles in het teken staat van het bestaan. Als je dit bestaan, met alle ups en downs niet aan kan, dan staat je bestaan stil en is er sprake van een tijdelijke dood. Alles wat is, bestaat altijd tussen twee uitersten en in het spanningsveld daartussen moet de mens een balans weten te vinden. Dankbaarheid is het beste gereedschap om je te wapenen tegen alle tegenslagen in het leven. 

Natuurlijk mogen we verdrietig zijn, rouwen, huilen en het even niet meer zien zitten. Af en toe dood gaan in het leven is juist heel belangrijk om te leren hoe je daarin dankbaar kunt zijn. Als je even dood bent tijdens je leven, dan kun je in deze diepste diepte dankbaarheid opwekken. Als je in een uiterste, dus in de dood leeft, dan leer je het spanningsveld van het leven kennen. Je hebt dan het diepste verdriet meegemaakt en dat is een groot cadeau. Hierdoor is de spanwijdte van je belevingswereld oneindig groot geworden. Je beleving reikt van het hoogste geluk tot het diepste verdriet. Door dankbaarheid leer je met deze enorme tegenstrijdigheden omgaan. Alles kan alleen maar bestaan tussen twee uitersten. Zwart en wit, licht en donker, alles en niets, jij en ik, boven en onder, links en recht, voor en achteruit, blij en verdrietig, leven en dood en ga zo maar door. Het hele leven bestaat tussen oneindig veel uitersten.

Dankbaar zijn als het ons goed gaat en krijgen wat we willen is nooit een probleem. Dat gaat vanzelf. Als we pijn of verdriet voelen, willen we daar zo snel mogelijk vanaf. We geven het niet de tijd. Deze gevoelens mogen er niet meer zijn en we hebben niet geleerd hoe we dankbaar moeten zijn voor deze gevoelens. Tegenwoordig zijn er steeds meer manieren om maar geen pijn en verdriet te hoeven voelen. Dat was altijd de hoogste prioriteit van de mens, dus daar hebben we heel wat tijdelijke oplossingen voor gevonden. We kunnen pillen slikken voor geestelijk en lichamelijke pijnen. We kunnen heel gemakkelijk vluchten in werk, opvoeding van kinderen, feesten, consumeren, gamen, internetten, tv kijken, drank, drugs, etc. Pijn is onze grootste vijand geworden die we gelijk moeten vernietigen als het tevoorschijn komt.

Hoe kun je dankbaar voor pijn zijn?

Door jezelf niet meer als het middelpunt van je bestaan te beschouwen, kun je altijd dankbaarheid blijven voelen. Dit is een ware kunstvorm en het heeft dus veel training en oefening nodig om dit te kunnen blijven doen. Vroeger was dit een stuk gemakkelijker voor de mensen, want ze geloofden nog in een God. Ze leefden voor God en niet voor zichzelf. Tegenwoordig moeten veel mensen het helemaal zelf uitzoeken. Ze zijn het middelpunt van hun bestaan geworden en alle ellende valt dus op hun dak en moeten het zelf zien op te lossen. Hierdoor krijg je een maatschappij vol met enorme ego's die alleen aan zichzelf denken. Ze moeten zien te overleven. Je krijgt in het leven een veel te grote portie op je bord en deze kun je nooit in je eentje verwerken. Als je jong bent, dan denk je vaak alles nog aan te kunnen, maar er komt een dag dat je wakker wordt en weet dat het allemaal te veel voor één mens is om te dragen. Onze huidige maatschappij is één grote ego fabriek geworden. We kunnen onszelf niet anders meer zien dan het middelpunt van ons bestaan. 

Het is zo jammer dat we hier niet op school worden voorbereid. Er zou ons heel veel leed bespaart kunnen worden als we levenkunstles zouden krijgen. Dit zou heel gemakkelijk kunnen door beeldende vorming (tekenen, schilderen), creatief denken en beeldtaal ontwikkeling. Als je de regels leert van het creatieproces, dan leer je automatisch de regels van het leven. Het leven is het grootste creatieproces waar we mee te maken hebben. 

Door te tekenen leer je het middelpunt van je bestaan te verschuiven buiten jezelf. Door jezelf niet meer als middelpunt te ervaren ontstaat er kalmte. De druk van je hele bestaan valt van je af. Door inzicht te krijgen in hoe een creatieproces tot stand komt, leer een hele andere manier van bestaan kennen. We hebben het hier natuurlijk weer over de vorming van je eigen Tussenland. Het maakt niet uit welk onderwerp ik behandel, want het leidt allemaal uiteindelijk tot dit tussengebied. Het is vreemd om er achter te komen dat de kern van mijzelf helemaal niet het middelpunt is van mijn bestaan. Mijn diepste ik staat eigenlijk totaal los van wie ik denk dat ik ben. Door veel te tekenen kom je hier onbewust of bewust achter. 

Kinderen kennen dit gevoel al van zichzelf. Ze staan totaal los van zichzelf. In onze maatschappij leren ze dat ze hun eigen middelpunt zijn en gaan uiteindelijk op deze denkbeeldige stip staan. Heel veel mensen blijven daar hun hele leven hangen. Ze nemen dit standpunt in en komen er nooit meer van af. Terwijl hun echte leven rond zweeft in een oneindige ruimte blijven zijn krampachtig vasthouden. Soms worden ze door een heftige gebeurtenis van deze middenstip afgeduwd en worden gedwongen om echt te leven. Dit is voor mij het doel van pijn, ellende en verdriet. Deze gevoelens dwingen ons om ons leven te verruimen en verder te ontwikkelen. Hier kunnen we alleen maar dankbaar voor zijn. Het leven doet zijn uiterste best om ons te laten leven. Door het leven tegen te werken vindt je nooit ware zingeving.  

Door te leren hoe je altijd weer de dankbaarheid kunt vinden, creëer je ruimte, vrijheid, vertrouwen, inspiratie, verwondering, hoop, liefde en heel veel creativiteit in je leven. Ik kom er steeds meer achter hoe belangrijk algemene creatieve vorming eigenlijk wel niet is. Het is mijn redding geweest, want tijdens de moeilijkste momenten in mijn leven kon ik toch altijd de dankbaarheid vinden. En ook daar ben ik oneindig dankbaar voor.

Jeroen Boerstra